CNC ve torna makinelerinde kullanılan yağlar ve bakım malzemeleri, işleme sürecinin verimliliğini artırmak ve makinelerin ömrünü uzatmak için önemlidir. Bor yağı, kesici takımların ömrünü uzatırken, kızak yağı hareketli parçaların düzgün çalışmasını sağlar. Hidrolik yağ, hidrolik sistemlerin sorunsuz çalışmasını sağlarken, kesme yağı talaşlı imalat sırasında kesici takım ömrünü uzatır. Koruma yağları, paslanmayı engeller ve hava tabancası, talaş temizliği için kullanılır. Her yağın doğru kullanımı, makine performansı ve uzun ömür açısından kritik öneme sahiptir.
1. Bor Yağı
İçindekiler
Nedir?
Su ile karıştırılarak kullanılan, hem soğutma hem de yağlama yapan bir tür sıvıdır. “Kesme sıvısı” olarak da bilinir.
Neden Kullanılır?
- Kesme ve işleme sırasında oluşan ısıyı düşürmek için.
- Kesici takımların ömrünü uzatmak ve iş parçasının yüzey kalitesini artırmak.
Ne Zaman Kullanılır?
Talaş kaldırma işlemlerinde (örneğin tornalama, frezeleme, delme) kullanılır.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Doğru oranda su ile karıştırılmalıdır (genelde %5-10 oranında).
- Zamanla bozulabileceği için sıvı düzenli olarak kontrol edilmeli ve değiştirilmelidir.
Örnek:
CNC’de bir alüminyum parçayı işlerken bor yağı kullanıldığında, hem kesici takım ısınmaz hem de yüzey düzgün olur.
2. Kızak Yağı
Nedir?
CNC ve torna makinelerindeki hareketli parçaların (örneğin tablaların) kızaklarında kullanılan özel bir yağdır.
Neden Kullanılır?
- Kızakların düzgün hareket etmesini sağlamak ve aşınmayı önlemek için.
- Hassas işleme yapabilmek için titreşimleri azaltır.
Ne Zaman Kullanılır?
Makinenin tablaları veya hareketli parçaları yağlanırken.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Kızak yağı düzenli aralıklarla kontrol edilmeli ve eksildiğinde tamamlanmalıdır.
- Yağın tortulaşmadığından veya kirlenmediğinden emin olunmalıdır.
Örnek:
CNC freze makinesinde tablanın düzgün hareket edebilmesi için kızak yağı uygulanır.
3. Hidrolik Yağ
Nedir?
CNC makinelerinin hidrolik sistemlerinde kullanılan özel bir yağdır.
Neden Kullanılır?
- Hidrolik basıncı ile çalışan parçaların (örneğin aynalar veya tutucular) sorunsuz çalışmasını sağlar.
- Korozyonu önler ve parçaların aşınmasını engeller.
Ne Zaman Kullanılır?
CNC makinelerinde hidrolik sistemler çalışırken.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Yağın viskozite değerine (kalınlık) dikkat edilmelidir.
- Yağ seviyesi düzenli olarak kontrol edilmelidir.
Örnek:
CNC torna aynasının hidrolik tutucusunun doğru çalışması için hidrolik yağ kullanılır.
4. Kesme Yağları
Nedir?
Talaş kaldırma işlemlerinde (tornalama, delme, frezeleme) kullanılan sıvı ya da yağdır.
Neden Kullanılır?
- İş parçası ve kesici takım arasında sürtünmeyi azaltır.
- Yüzey kalitesini artırır ve kesici takımın ömrünü uzatır.
Ne Zaman Kullanılır?
Genelde düşük hızda çalışan makinelerde veya derin delik delme gibi işlemlerde.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- İş parçasının malzemesine uygun kesme yağı seçilmelidir.
- Aşırı kullanımı parçanın yüzeyini yağlı bırakabilir, bu nedenle uygun miktarda uygulanmalıdır.
Örnek:
Paslanmaz çelik bir parçada delik açarken kesme yağı kullanılır.
5. Temizlik ve Koruma Yağları
Nedir?
Makinenin metal yüzeylerini temizlemek ve paslanmayı önlemek için kullanılan yağlar.
Neden Kullanılır?
- Talaş birikimini önler, makine yüzeyini temizler ve paslanmayı engeller.
Ne Zaman Kullanılır?
Makine çalışmayı tamamladığında veya bakım sırasında.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Talaş ve kir tamamen temizlenmeden uygulanmamalıdır.
Örnek:
CNC makinesinin masa yüzeyi, paslanmayı önlemek için koruyucu yağ ile kaplanır.
6. Talaşlı İmalat İçin Soğutma Sistemleri
Nedir?
Bor yağı gibi sıvıları işleme bölgesine püskürten sistemlerdir.
Neden Kullanılır?
İşleme sırasında oluşan ısıyı anında uzaklaştırır.
Ne Zaman Kullanılır?
Yüksek hızda işleme yapılırken (CNC ve torna makinelerinde).
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Püskürtme sistemi doğru çalışıyor mu kontrol edilmelidir.
- Sıvı seviyesi ve karışım oranı düzenli kontrol edilmelidir.
Örnek:
CNC torna tezgahında, işleme bölgesine sürekli bor yağı püskürtülür.
7. Hava Tabancası
Nedir?
Talaş ve tozları işleme bölgesinden uzaklaştırmak için kullanılan basınçlı hava ekipmanıdır.
Neden Kullanılır?
İşleme sırasında talaşın birikmesini engeller.
Ne Zaman Kullanılır?
İşleme sırasında veya sonrasında temizlik yapmak için.
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- Hava tabancası doğru açıda kullanılmalıdır, aksi takdirde talaş iş parçasına zarar verebilir.
Örnek:
Tornalama sırasında biriken talaşı temizlemek için.
Dikkat Edilmesi Gereken Genel Konular
- Malzeme Uyumluluğu:
Kullanılacak yağın işlenecek malzeme ve makineye uygun olduğundan emin olun. - Sıvı Seviyesi Kontrolü:
Bor yağı veya hidrolik yağ gibi sıvılar düzenli olarak kontrol edilmeli ve gerektiğinde tamamlanmalıdır. - Yağların Depolanması:
Yağlar temiz, kuru ve serin bir yerde saklanmalıdır. - Periyodik Bakım:
Makineler düzenli olarak kontrol edilmeli, yağlama ve temizlik ihmal edilmemelidir.
Özet
CNC ve torna makinelerinde kullanılan yağlar ve bakım malzemeleri:
- Bor yağı: Soğutma ve yağlama.
- Kızak yağı: Hareketli parçalar için sürtünmeyi azaltma.
- Hidrolik yağ: Hidrolik sistemlerin düzgün çalışması.
- Kesme yağı: Talaşlı imalat sırasında kesici takım ömrünü uzatma.
- Koruma yağları: Paslanmayı önleme.
- Hava tabancası: Talaş temizleme.
